Hòa Ma Toán - Trung tâm toán luyện thi tốt hàng đầu tại Hà Nội

Nếu hỏi học sinh rằng:
“Con sợ dạng bài nào nhất trong đề thi Toán?”

Rất nhiều bạn sẽ trả lời ngay: trắc nghiệm.

Nghe có vẻ ngược đời, vì trắc nghiệm thì “chỉ cần khoanh đáp án”, không phải trình bày dài dòng. Nhưng thực tế, trắc nghiệm lại là nơi học sinh mất điểm nhiều nhất, và mất theo cách rất… oan uổng.

Không ít bạn làm được bài tự luận khá tốt, nhưng sang trắc nghiệm lại sai liên tiếp. Nguyên nhân không hẳn vì con yếu kiến thức, mà vì chưa biết cách tránh những “cái bẫy” quen thuộc trong đề.

Vì sao bài trắc nghiệm lại nhiều “bẫy”?

Trắc nghiệm không kiểm tra việc con làm được bao nhiêu dòng, mà kiểm tra:

• Con đọc đề có kỹ không

• Con hiểu đúng bản chất hay chỉ làm theo thói quen

• Con có tỉnh táo để phân biệt đúng – gần đúng – sai tinh vi

Đề trắc nghiệm thường được thiết kế sao cho:

• Có 1 đáp án đúng

• 2–3 đáp án còn lại là đáp án “rất giống đúng”

Chỉ cần một chút vội vàng, một chút chủ quan, là con đã “rơi bẫy” ngay lập tức.

Bẫy số 1: Đề bài đánh lạc hướng bằng câu chữ

Nhiều học sinh đọc đề theo thói quen “quét nhanh”, thấy số là làm, mà không để ý yêu cầu thực sự của bài toán.

Ví dụ quen thuộc:

• Đề yêu cầu chu vi phần tô màu, nhưng con lại đi tính chu vi cả hình

• Đề hỏi giá trị nhỏ nhất, con lại chọn giá trị lớn nhất vì… quen tay

Đây là kiểu bẫy không nằm ở kiến thức, mà nằm ở câu chữ.

Cách tránh:
Tập thói quen đọc đề ít nhất 2 lần, và gạch chân các cụm từ:

• “phần tô màu”

• “không kể…”

• “lớn nhất – nhỏ nhất”

• “đúng – sai”

Chỉ cần làm được bước này, con đã tránh được rất nhiều câu sai đáng tiếc.

Bẫy số 2: Dữ kiện thừa – nhìn nhiều nhưng không cần

Một “chiêu” rất quen của đề trắc nghiệm là đưa vào dữ kiện không dùng đến.

Học sinh thường có tâm lý:
“Đề cho gì thì mình phải dùng hết.”

Và thế là:

• Con cố nhét mọi dữ kiện vào bài

• Bài toán trở nên rối hơn mức cần thiết

• Dễ dẫn tới sai hướng giải

Cách tránh:
Dạy con tự hỏi một câu đơn giản:

“Nếu bỏ dữ kiện này đi, bài có giải được không?”

Nếu câu trả lời là “có”, rất có thể đó là dữ kiện đánh lạc hướng.

Bẫy số 3: Bẫy hình học từ các điều kiện đặc biệt

Trong các bài trắc nghiệm hình học, bẫy thường không nằm ở phép tính, mà nằm ở tính chất hình.

Ví dụ:

• Hình vuông → có góc vuông, cạnh bằng nhau

• Tam giác cân → có hai góc đáy bằng nhau

• Tam giác đều → vừa cân, vừa có các góc bằng 60 độ

Nhiều học sinh nhìn hình mà không đọc kỹ giả thiết, hoặc ngược lại, không khai thác hết tính chất đặc biệt của hình.

Cách tránh:
Khi gặp bài hình, hãy tập cho con thói quen:

• Liệt kê nhanh các tính chất đặc biệt của hình

• Kiểm tra xem đáp án nào vi phạm tính chất đó → loại ngay

Bẫy số 4: Nhầm lẫn các từ “gấp”, “hơn”, “kém” trong số học

Đây là bẫy kinh điển, xuất hiện từ tiểu học đến THPT.

Ví dụ:

• “Gấp 3 lần” ≠ “nhiều hơn 3 lần”

• “Kém 2 đơn vị” ≠ “bằng 2 đơn vị trừ đi”

Chỉ cần hiểu sai một cụm từ, cả bài toán sẽ sai hoàn toàn, dù phép tính không hề khó.

Cách tránh:
Khuyến khích con diễn đạt lại đề bài bằng lời của mình, hoặc viết ra biểu thức trước khi khoanh đáp án.

Bẫy số 5: Kết quả vô lý nhưng vẫn khoanh

Một điều rất tiếc là nhiều học sinh biết kết quả không hợp lý, nhưng vì áp lực thời gian nên vẫn… khoanh cho xong.

Ví dụ:

• Bài toán tuổi mà ra số âm

• Diện tích nhỏ hơn cả độ dài cạnh

• Vận tốc âm trong bài toán chuyển động

Cách tránh:
Tập cho con thói quen tự hỏi:

“Kết quả này có hợp lý không nếu đặt vào thực tế?”

Chỉ 5–10 giây suy nghĩ lại cũng đủ cứu con khỏi một câu sai oan.

Bố mẹ có thể đồng hành cùng con như thế nào?

Không cần làm hộ bài, bố mẹ chỉ cần:

• Nhắc con chậm lại ở bài trắc nghiệm

• Hỏi con: “Vì sao con chọn đáp án này?”

• Cho con luyện lại những câu trắc nghiệm đã từng sai

• Nhờ thầy cô đánh giá xem con hay sai vì đọc đề, tư duy hay nền tảng

Lời kết

Bài trắc nghiệm không khó – chỉ khó với những ai làm quá vội.

Khi học sinh biết cách:

• Đọc đề thông minh

• Nhận diện bẫy quen thuộc

• Kiểm tra lại kết quả

thì trắc nghiệm sẽ trở thành phần gỡ điểm rất tốt, chứ không còn là “nỗi ám ảnh”.

Nếu con còn hay mất điểm oan ở trắc nghiệm, đó không phải vì con kém, mà vì chưa được hướng dẫn đúng cách.

Và điều này hoàn toàn có thể cải thiện được.