Hòa Ma Toán - Trung tâm toán luyện thi tốt hàng đầu tại Hà Nội

Kỳ thi cuối kỳ càng đến gần, thầy cô càng nghe nhiều một câu quen thuộc từ học sinh và phụ huynh:

“Bài này con biết làm mà… không hiểu sao vẫn sai.”

Nghe thì tiếc thật. Nhưng nếu nhìn kỹ bài làm, đa phần không phải con yếu kiến thức, mà là con đã rơi vào “bẫy” của đề thi Toán.

Bẫy đề thi không phải thứ gì ghê gớm hay đánh đố cao siêu. Ngược lại, nó thường nằm ở những câu rất “hiền”, rất quen, thậm chí là câu mà nhiều bạn nghĩ rằng ai cũng làm được. Chính vì thế, học sinh càng dễ chủ quan – và càng dễ mất điểm oan.

Vậy bẫy đề thi Toán là gì? Vì sao học sinh hay mắc? Và làm thế nào để giúp con tránh được những cái bẫy này một cách bình tĩnh và chắc chắn? Chúng ta cùng nói chuyện thật chậm rãi nhé.

Vì sao học sinh hay sai ở những câu “dễ”?

Có một thực tế mà người dạy Toán lâu năm đều thấy rất rõ:
Câu khó thì học sinh làm cẩn thận, còn câu dễ thì lại làm… ẩu.

Khi nhìn thấy dạng bài quen, nhiều bạn lập tức nghĩ: “Cái này con làm được rồi” – thế là đọc lướt, làm nhanh, không kiểm tra lại. Đề bài thì vẫn thế, nhưng chỉ cần đổi một chữ, thêm một điều kiện nhỏ là bài toán đã rẽ sang hướng khác hoàn toàn.

Câu dễ trong đề thi không phải để làm cho nhanh, mà là để kiểm tra độ chắc của học sinh. Nếu nền tảng không vững hoặc thói quen làm bài chưa cẩn thận, chính những câu này sẽ “ăn” điểm của con nhiều nhất.

Bẫy phổ biến số 1: Đọc đề không kỹ

Đây là cái bẫy kinh điển, xuất hiện ở hầu hết các bài kiểm tra và kỳ thi.

Rất nhiều bẫy không nằm ở phép tính, mà nằm ở… chữ.

Ví dụ:

• Đề yêu cầu tính chu vi phần tô màu, nhưng học sinh lại tính chu vi cả hình.

• Đề hỏi giá trị lớn nhất, nhưng con chỉ tìm ra một giá trị bất kỳ.

• Đề có chữ “ít nhất”, “không vượt quá”, “nhiều nhất”, nhưng con bỏ qua.

Chỉ cần thiếu một từ khóa, bài toán có thể sai hoàn toàn dù cách làm đúng.

Cách giúp con tránh bẫy này:
Tập cho con thói quen đọc đề ít nhất 2 lần, và gạch chân các cụm từ quan trọng. Đọc lần đầu để hiểu đề, đọc lần hai để kiểm tra xem mình có bỏ sót yêu cầu nào không.

Bẫy phổ biến số 2: Dữ kiện thừa trong đề bài

Nhiều đề thi cố tình đưa vào những thông tin không thật sự cần thiết. Học sinh nào thấy đề cho gì là cố dùng hết cái đó sẽ rất dễ bị rối.

Có những bài, chỉ cần một dữ kiện là đủ để giải. Các dữ kiện còn lại chỉ mang tính “gây nhiễu”.

Một câu hỏi rất hay để dạy con là:

“Nếu bỏ dữ kiện này đi, bài có giải được không?”

Nếu vẫn giải được, thì rất có thể đó là dữ kiện thừa. Khi học sinh biết cách lọc thông tin, việc làm bài sẽ nhẹ hơn và chính xác hơn rất nhiều.

Bẫy trong hình học: Quên điều kiện đặc biệt

Hình học là nơi bẫy xuất hiện rất nhiều, nhưng cũng rất “đẹp” nếu con biết cách nhìn.

Chỉ cần đề bài nói:

• hình vuông

• tam giác cân

• tam giác đều

• đường kính, tiếp tuyến

… là kéo theo hàng loạt tính chất đi kèm. Học sinh thường sai vì không kích hoạt những tính chất này, hoặc quên mất mình đang làm việc với một hình “đặc biệt”.

Một thói quen rất tốt là:
trước khi làm bài hình, hãy liệt kê nhanh các tính chất liên quan đến hình đã cho. Việc này chỉ mất vài chục giây nhưng giúp con tránh được rất nhiều bẫy ngầm.

Bẫy trong số học và đại số: Nhầm nghĩa từ ngữ

Những từ rất đời thường như:

• “gấp … lần”

• “nhiều hơn …”

• “kém …”

• “tăng”, “giảm”

… lại là nơi học sinh hay nhầm nhất.

Không ít bạn thấy chữ “lần” là lập tức nhân, trong khi ngữ cảnh của đề bài lại yêu cầu hiểu theo nghĩa khác. Sai ngay từ bước lập biểu thức thì dù tính toán có cẩn thận đến đâu cũng không cứu được bài.

Cách tốt nhất là hướng dẫn con dịch câu chữ sang biểu thức toán học một cách chậm rãi, không vội vàng.

Bẫy cuối cùng nhưng rất quan trọng: Không kiểm tra tính hợp lý của kết quả

Có những bài làm ra kết quả:

• tuổi âm

• diện tích nhỏ hơn chiều dài cạnh

• số học sinh là số thập phân

Nhưng học sinh vẫn nộp bài vì nghĩ “mình làm đúng rồi”.

Chỉ cần con tự hỏi:

“Kết quả này có hợp lý không?”

… là có thể phát hiện ra lỗi ngay.

Toán học không chỉ đúng ở phép tính, mà còn phải đúng với thực tế. Đây là kỹ năng rất quan trọng trong các bài thi cuối kỳ và thi chuyển cấp.

Bố mẹ có thể đồng hành cùng con như thế nào?

Bố mẹ không cần giỏi Toán để giúp con tránh bẫy đề thi. Chỉ cần:

• nhắc con làm chậm ở câu dễ

• hỏi con vì sao lại chọn cách làm đó

• khuyến khích con kiểm tra lại bài

• cho con luyện đề có chữa lỗi chi tiết

Khi con hiểu rằng sai không phải là thất bại, mà là tín hiệu để điều chỉnh, con sẽ tiến bộ rất nhanh.

Kết luận

Bẫy đề thi Toán không đáng sợ. Điều đáng sợ là học sinh không biết mình đang sai vì đâu.

Khi con biết đọc kỹ đề, lọc dữ kiện, chú ý điều kiện đặc biệt và kiểm tra lại kết quả, con sẽ giảm được rất nhiều điểm mất oan – đặc biệt trong giai đoạn thi cuối kỳ.