Có một hiện tượng rất… đời và rất quen trong các bài kiểm tra Toán:
câu khó thì làm được, câu dễ thì lại sai.
Bố mẹ đọc đến đây chắc gật đầu cái rụp – “đúng chuẩn con tôi luôn”.

Là người đứng lớp hơn hai mươi năm, tôi gặp không biết bao nhiêu học sinh rơi vào tình huống này. Và thú thật nhé, mỗi lần chấm bài mà thấy con làm đúng cả phần vận dụng cao, nhưng sai ngay câu cộng trừ nhân chia ở đầu đề… tôi chỉ biết cười một cái thật hiền rồi quay sang hỏi:
“Con làm nhanh quá hay con quên nhìn đề luôn?”

Thực ra, việc học sinh sai ở những câu dễ không có gì bất thường. Nhưng nếu không hiểu gốc nguyên nhân, con sẽ lặp đi lặp lại và mất điểm rất oan.

Dưới đây là những lý do tôi gặp nhiều nhất – và cách bố mẹ có thể giúp con khắc phục một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả.

 Chủ quan vì nghĩ rằng… quá dễ

Có một hiện tượng mà thầy cô nào cũng biết:
Học sinh thường xem nhẹ những câu đơn giản.

Chỉ cần nhìn qua là các con đã lao vào làm – nhanh như cách các con lướt TikTok.
Đến lúc sai thì lại ngơ ngác:
“Con tưởng đúng rồi thầy ạ.”

Khi đã có sự chủ quan, não bộ tự động “bỏ qua” các bước kiểm tra cần thiết:

• Không xác nhận lại dữ kiện

• Không đối chiếu lại điều kiện của bài

• Không xem có bẫy ẩn nào trong đề không

Và thế là sai. Sai rất nhẹ nhưng rất… đau.

Tôi thường nhắc:
“Câu dễ không phải để con làm nhanh, mà để con làm chắc.”
Chỉ cần chậm lại 5 giây là giữ được cả nửa điểm.

Không đọc kỹ đề – nguyên nhân gây mất điểm oan nhiều nhất

Bố mẹ sẽ bất ngờ nếu biết rằng:

Khoảng 30–40% lỗi sai của học sinh THCS – THPT đến từ việc… đọc sai đề.

Đúng vậy. Không phải do khó, không phải do yếu, mà do… không đọc kỹ.

Nhiều bạn chỉ đọc 1 lần, thậm chí đọc nửa dòng đầu đã đoán dạng bài rồi làm theo “linh cảm” – mà linh cảm thì đôi khi… sai hoàn toàn.

Tôi hay hỏi học sinh:
“Đề yêu cầu gì?”
Và câu trả lời thường là:
“Ơ… con chưa để ý.”

Để tránh tình trạng này, con cần hình thành ba thói quen cực kỳ quan trọng:

• Đọc đề 2 lần trước khi làm

• Gạch chân từ khóa chính

• Tóm tắt bằng ký hiệu hoặc hình vẽ

Đề rõ – con rõ – bài sẽ đúng.

Không biết kiểm tra lại bài – làm xong là… nộp luôn

Đây là một lỗi rất phổ biến và đáng tiếc.

Nhiều bạn học sinh có phong cách rất… “nghệ sĩ”:
làm xong là buông bút, ngửa mặt, thở như vừa hoàn thành sứ mệnh quan trọng.

Nhưng con quên mất một việc quan trọng nhất:
Rà lại bài trong 3–5 phút cuối.

Nếu bố mẹ hỏi tại sao phải rà soát, thì đây là câu trả lời:
Lỗi nhỏ trong các câu dễ chiếm hơn 50% điểm trừ không đáng có.

Rà soát lại giúp phát hiện:

• Nhầm dấu

• Tính nhầm

• Viết thiếu điều kiện

• Bỏ sót ý trong bài hình

• Ghi kết quả mà chưa kiểm nghiệm

Trong lớp, tôi luôn nói với học sinh:
“Đừng đánh vần lại bài, chỉ cần rà đúng 3 điểm: đáp số – điều kiện – bước biến đổi.”

Chỉ một thói quen nhỏ, nhưng cải thiện điểm số rõ rệt.

Nền tảng chưa vững – làm theo cảm tính, không theo tư duy

Một điều rất thú vị:
câu dễ chỉ dễ với người chắc nền tảng.
Còn với học sinh đang hổng kiến thức, mọi câu đều… vừa dễ vừa khó.

Tôi từng dạy nhiều học sinh thông minh, phản xạ nhanh, nhớ bài tốt nhưng làm sai hàng loạt câu đơn giản. Lý do là vì:

• Nhớ công thức nhưng không hiểu bản chất

• Làm bài theo “quán tính”

• Áp dụng sai dạng toán

• Không biết vì sao phải làm như vậy

Điều này cực kỳ nguy hiểm vì về lâu dài, con dễ rơi vào trạng thái “học vẹt”, dẫn đến mất gốc nhẹ nhưng lan rộng nhanh.

Nền tảng chính là gốc rễ.
Mà Toán là môn xây tầng – gốc yếu thì tầng trên lung lay ngay.

Làm sao bố mẹ có thể giúp con hạn chế lỗi sai ở những câu dễ?

Bố mẹ không cần giám sát con 2–3 tiếng mỗi ngày đâu.
Chỉ cần đồng hành đúng cách là đủ.

Dưới đây là những phương pháp hiệu quả nhất:

1. Nhắc con làm chậm ở câu đơn giản

Không phải chậm kiểu “rùa bò”, mà chậm để kiểm soát:

• ghi đủ

• tính đúng

• đọc kỹ

2. Giúp con rèn kỹ năng hỏi – trả lời

Đừng chỉ bảo con: “Sai rồi!”
Mà hãy hỏi:

• “Con đang tính gì?”

• “Bước này con dựa vào đâu?”

• “Nếu thay số khác thì con sẽ xử lý sao?”

Những câu hỏi nhỏ này kích hoạt tư duy phân tích cực mạnh.

3. Cho con luyện dạng bài nền tảng 10–15 phút mỗi ngày

Không cần luyện nhiều.
Chỉ cần đều đặn → chính xác tăng rõ rệt.

4. Khuyến khích con rà soát bài sau mỗi lần làm

Bố mẹ có thể đưa “rule vàng”:
Rà soát 3 phút trước khi nộp bài.

5. Nếu con sai nhiều ở câu dễ → cần đánh giá lại nền tảng

Đôi khi con không lười, không ẩu, chỉ là… chưa chắc.

Việc kiểm tra nền tảng bởi thầy cô hoặc trung tâm sẽ giúp phát hiện “lỗ hổng” nhanh hơn rất nhiều so với việc học sinh tự lần mò.

Khi nào con cần một lộ trình học riêng?

Nếu bố mẹ thấy con thường xuyên:

• sai những câu bé nhất trong đề

• mất điểm lặt vặt

• không biết lý do vì sao mình sai

• học nhiều mà không tiến bộ

• sợ kiểm tra, sợ bài mới

… thì đó là lúc con cần:

• lộ trình học cá nhân hóa

• giáo viên theo sát từng bước

• bài tập phù hợp đúng năng lực

• đánh giá nền tảng và “vá lỗi” từ gốc

Đây cũng là cách nhanh nhất để con lấy lại tự tin khi học Toán.

 Câu dễ không khó, khó là… giữ được sự cẩn thận

Lỗi sai ở câu dễ không phải dấu hiệu con kém, mà chỉ là lời nhắc rằng con cần:

• bình tĩnh hơn

• tập trung hơn

• đọc kỹ hơn

• và có một chiến lược học thông minh hơn

Một thay đổi nhỏ trong thói quen có thể tạo ra sự thay đổi rất lớn trong điểm số.

Nếu bố mẹ cần người đồng hành giúp con củng cố nền tảng, rèn kỹ năng tránh lỗi, và phát triển tư duy toán học một cách bài bản – Hòa Ma Toán luôn sẵn sàng hỗ trợ.