Hòa Ma Toán - Trung tâm toán luyện thi tốt hàng đầu tại Hà Nội

 “Con thuộc hết rồi, sao vẫn làm sai?”

Đây là câu hỏi mà rất nhiều phụ huynh từng thốt lên sau khi xem bài kiểm tra của con.
Con học đều đặn, chép bài đầy đủ, thậm chí thuộc lòng từng công thức – nhưng khi làm bài, kết quả lại không như mong đợi.

Vấn đề không nằm ở trí nhớ hay sự chăm chỉ của con, mà ở cách học.
Phần lớn học sinh hiện nay đang học “vẹt” – tức là ghi nhớ máy móc mà không hiểu bản chất của kiến thức.

Điều đó dẫn đến tình trạng: khi gặp bài quen, con có thể làm đúng; nhưng khi bài thay đổi một chút, con lúng túng, không biết bắt đầu từ đâu.

“Học thuộc” khác “học hiểu” ở điểm nào?

Nhiều người nghĩ rằng “học thuộc” là giai đoạn đầu tiên để đi đến “học hiểu”.
Tuy nhiên, học thuộc mà không hiểu chỉ tạo ra một lớp vỏ kiến thức tạm thời – nó có thể giúp con nhớ nhanh, nhưng sẽ quên nhanh và không thể áp dụng linh hoạt.

Học hiểu, ngược lại, là quá trình con nắm được mối liên hệ giữa các khái niệm, biết “vì sao lại như vậy” chứ không chỉ “làm thế nào cho ra đáp số”.

Ví dụ:

• Khi học công thức tính diện tích hình thang, học sinh học vẹt chỉ cần nhớ:
  S=(a+b)×h2S = \frac{(a + b) \times h}{2}S=2(a+b)×h​
  Nhưng học sinh học hiểu sẽ biết rằng hình thang có thể được chia thành hai tam giác, và công thức này xuất phát từ nguyên lý tính diện tích hình tam giác.

Chính sự hiểu bản chất đó giúp học sinh xử lý được những bài toán “biến tấu”, không bị giới hạn trong khuôn mẫu.

Ba dấu hiệu cho thấy con đang học “vẹt”

Việc học thuộc lòng không hẳn là xấu, nhưng khi phụ thuộc hoàn toàn vào trí nhớ ngắn hạn, học sinh sẽ khó tiến xa.
Dưới đây là 3 dấu hiệu thường thấy của việc học “vẹt”:

1. Làm đúng bài mẫu nhưng thay số khác là sai

Học sinh nhớ từng bước giải bài trong vở, nhưng khi bài toán thay đổi dữ kiện, con lại không biết áp dụng công thức nào.
Điều này cho thấy con chưa hiểu nguyên tắc đằng sau – chỉ đang “chép lại” cách làm có sẵn.

2. Không thể giải thích vì sao làm như vậy

Khi được hỏi: “Vì sao con chọn cách này?” hoặc “Tại sao lại đặt ẩn như thế?”, con trả lời: “Vì cô dạy thế ạ.”
Đó là biểu hiện rõ ràng nhất của việc con thiếu tư duy phản biện, không tự đặt câu hỏi về quy luật trong bài học.

3. Nhớ nhanh nhưng quên nhanh

Nếu con học buổi tối, sáng hôm sau lại quên gần hết, thì nguyên nhân không nằm ở trí nhớ yếu mà là do con chỉ ghi nhớ tạm thời, chưa gắn kiến thức vào mạng lưới tư duy lâu dài.

Hệ quả của việc học “vẹt”

Học vẹt khiến việc học trở nên nặng nề và thiếu niềm vui.
Con dễ chán nản vì dù bỏ nhiều công sức vẫn không tiến bộ.

Về lâu dài, học vẹt dẫn đến:

• Hiểu sai bản chất của công thức, không thể giải thích logic.

• Khó vận dụng kiến thức sang bài nâng cao hoặc ứng dụng thực tế.

• Thiếu kỹ năng tư duy, chỉ làm được theo mẫu, không biết sáng tạo cách làm mới.

• Giảm tự tin, vì mỗi khi gặp đề lạ, con cảm thấy mình “không đủ giỏi”.

Nhiều học sinh lớp 8–9 bắt đầu “mất gốc” chính vì giai đoạn Tiểu học và lớp 6 chỉ học theo kiểu ghi nhớ, không đào sâu.
Đó là lý do tại sao tại Hòa Ma Toán, thầy cô luôn chú trọng rèn tư duy nền tảng ngay từ đầu, không chạy theo khối lượng bài tập, mà tập trung giúp con hiểu cách suy nghĩ của Toán học.

 Học để hiểu – phương pháp học Toán hiệu quả

Để giúp con chuyển từ học thuộc sang học hiểu, phụ huynh và giáo viên có thể áp dụng những phương pháp sau:

1. Đặt câu hỏi “vì sao” thay vì “làm gì”

Khi học sinh hiểu lý do đằng sau mỗi bước làm, con sẽ tự xây được hệ thống tư duy riêng.
Thay vì nói: “Con làm như thế này đi”, hãy hỏi:

• “Vì sao con chọn cách đó?”

• “Nếu đổi điều kiện, con có làm khác không?”

Câu hỏi này buộc con phải diễn đạt lại tư duy của chính mình, qua đó củng cố kiến thức một cách chủ động.

2. Học qua ví dụ thực tế

Toán học vốn sinh ra từ cuộc sống.
Khi phụ huynh liên hệ bài học với những tình huống thực tế như tính tiền, đo diện tích phòng, hay so sánh quãng đường, con sẽ hiểu sâu hơn rất nhiều.
Ví dụ: thay vì bắt con thuộc công thức diện tích hình tròn, hãy cho con đo đường kính chiếc đĩa, rồi tính xem diện tích mặt đĩa là bao nhiêu.

3. Khuyến khích con tự trình bày lại bài học

Sau mỗi buổi học, hãy để con tự kể lại bài học bằng lời của mình.
Việc diễn đạt lại bằng ngôn ngữ cá nhân giúp con củng cố kiến thức và nhận ra điểm nào còn chưa hiểu.

4. Rèn kỹ năng phản biện

Khi con dám hỏi lại, dám tranh luận về một bước giải, đó là dấu hiệu rất tích cực.
Giáo viên nên khuyến khích học sinh tự tìm ra lỗi sai trong bài của mình hoặc của bạn, thay vì chỉ nghe chữa bài một chiều.

5. Ôn tập theo sơ đồ tư duy

Thay vì học từng công thức riêng lẻ, hãy hướng dẫn con liên kết các công thức lại thành hệ thống.
Ví dụ: nhóm các công thức diện tích, thể tích, chu vi… để thấy sự tương đồng.
Não bộ ghi nhớ theo hình ảnh và mối liên hệ – không theo danh sách dài dòng.

 Cách tiếp cận tại Hòa Ma Toán – Học sâu, hiểu kỹ, nhớ lâu

Tại Hòa Ma Toán, mọi bài giảng đều được thiết kế theo nguyên tắc “Hiểu trước – Nhớ sau – Ứng dụng ngay”.
Giáo viên không chỉ giảng công thức, mà luôn gợi mở bằng câu hỏi:

• “Tại sao lại như vậy?”

• “Nếu đổi điều kiện, còn đúng không?”

• “Con có thể giải theo cách khác không?”

Nhờ đó, học sinh không còn học thụ động, mà chủ động khám phá và hình thành tư duy logic tự nhiên.
Ngoài ra, việc sử dụng sơ đồ, hình minh họa, bài toán tình huống thực tế giúp học sinh dễ hình dung, ghi nhớ lâu và tự tin khi gặp dạng bài mới.

Khi con học hiểu, mỗi công thức không còn là “gánh nặng phải nhớ”, mà là công cụ để con giải quyết vấn đề thực tế một cách linh hoạt.

Kết luận – Khi hiểu bản chất, Toán học trở nên dễ dàng

Học vẹt chỉ mang lại điểm số ngắn hạn; học hiểu mới mang lại kiến thức bền vững.
Một học sinh hiểu được bản chất Toán học sẽ tự tin, yêu thích môn học và biết vận dụng sáng tạo trong mọi tình huống.

Với triết lý “Dạy để hiểu – Học để làm chủ”, Hòa Ma Toán luôn đồng hành cùng học sinh trên hành trình xây dựng nền tảng tư duy vững chắc.
Khi con thật sự hiểu, Toán học sẽ không còn là nỗi lo, mà trở thành một ngôn ngữ tuyệt vời để con khám phá thế giới.